Door Hettie Marzak

Hettie Marzak werkte jarenlang als docent Nederlands en NT2. Ze is tekstschrijver, corrector en vertaler 
bij Taal-totaal, en boekrecensent bij the Sword. 

 Liefde en bezorgdheid  

Toen mijn zoon zich in de gemeente Rotterdam had ingeschreven om daar te gaan studeren, kreeg hij prompt een brief waarin stond: WELKOM IN NEDERLAND! Er zat een formulier bij om zich in te schrijven voor een inburgeringscursus. We konden er nog wel om lachen. Tenslotte wisten ze daar ook niet mijn zoon een Marokkaanse vader en een Nederlandse moeder had en in Nederland was geboren en getogen.

Het werd echter minder leuk toen ook de universiteit hem een brief stuurde, waarin hij gesommeerd werd om een taaltoets te komen maken, waarvan het resultaat zou bepalen of hij al dan niet met zijn studie zou mogen beginnen. Ik was ziedend: was zijn gymnasiumdiploma niet afdoende als toegangsbewijs tot een universitaire studie, zoals voor elk ander? Was zijn Arabische voor- en achternaam weer voldoende om een vooroordeel te bevestigen? Het maakte dus geen fluit uit dat wij hem uitsluitend met de Nederlandse taal hadden willen opvoeden: we hadden net zo goed zijn hele leven Swahili tegen hem kunnen praten, dan was het resultaat hetzelfde geweest.

Mijn zoon vond het echter wel een goede grap en na beide brieven ingelijst te hebben, vertrok hij op de dag van de toets fluitend naar Rotterdam. Kraaiend liet hij ons enkele weken later de uitslag zien: 9,4. Ik riep natuurlijk dat het best een tien had mogen zijn.

Mijn man wilde onze kinderen niet tweetalig opvoeden; we hebben het wel overwogen. Een van de redenen was de praktijk: mijn man had een veeleisende baan met een studie ernaast, waardoor hij de kinderen, toen ze klein waren, ‘s morgens en ‘s avonds slechts een uurtje zag. Het weekend vloog voorbij met sport, clubs en sociale verplichtingen. Ik had  mijn werk als docent Nederlands tijdelijk opgegeven om voor onze drie kinderen te zorgen. De Nederlandse taal had dus in mijn persoon de hele dag de overhand.

Laat ze maar goed Nederlands leren, vond mijn man, dat was al moeilijk genoeg. Hij was bang dat onze kinderen hun plaats in de maatschappij niet zouden vinden als ze de taal niet goed genoeg kenden. Met hun Arabische namen en hun (prachtige) donkere haar en ogen zouden ze toch al beter hun best moeten doen dan een ander, dacht hij. Hij vreesde dat tweetalig opvoeden ertoe zou leiden dat ze geen van beide talen goed zouden beheersen en hij was als de dood dat ze niet geaccepteerd zouden worden om wie ze zijn. Ik denk overigens dat mijn man het nu stiekem wel betreurt dat de kinderen zijn taal niet kennen, maar hij zal dat nooit toegeven.

Ik heb altijd geroepen dat een liefdevol nest voldoende ruggensteun aan de kinderen zou bieden om tegen discriminatie opgewassen te zijn; inmiddels ben ik, dertig jaar later, daar niet meer van overtuigd. Zonder zielig te willen doen zou ik toch diverse schrijnende anecdotes kunnen opdissen,

die iemand die het zelf niet heeft meegemaakt, niet zou willen geloven. Mijn kinderen zijn vreemde eenden in de Nederlandse bijt geworden: alledrie hebben zij inmiddels hun toekomst in het buitenland gevonden.  

Onze oudste dochter spreekt, naast haar middelbareschooltalen, Italiaans en Spaans. Zij schrijft en spreekt ook prachtig Nederlands. Onze jongste dochter beheerst de Engelse taal alsof het haar moedertaal is; zij heeft vier jaar aan een Londense universiteit gestudeerd. (Waar haar keer op keer gevraagd werd of ze van huis was weggelopen; haar vader zou zoiets toch nooit goed vinden?).  Onze zoon is eigenaar van een fietsenwinkel in Londen; met zijn studie in Rotterdam is het niets geworden, al won hij wel een aantal keren een prijs van de debatingclub…

Al zijn onze kinderen niet tweetalig opgevoed, ze zijn zeer “talig” en vlot van de tongriem gesneden. Nee, ze hebben nooit de ambitie gehad om Marokkaans te leren.

Maar ik heb het altijd jammer gevonden dat mijn man de kinderen niet tweetalig wilde opvoeden, omdat ik geloof dat elke taal erbij een verrijking is. Alles wat je leert is mooi meegenomen. Als de rollen omgedraaid waren en we hadden bijvoorbeeld in Marokko gewoond, had ik graag gewild dat mijn kinderen mijn moedertaal ook konden spreken en verstaan, al was het maar uit heimwee.

Ik respecteerde echter zijn besluit, omdat ik weet dat liefde en bezorgdheid de reden vormden.

Reageer ook!

 {fcomment id=142}