TWEETALIGHEID: TUSSEN FRIES EN NEDERLANDS
Ilse de Vries is een tweeëntwintig- jarige studente, afkomstig uit Koudum, Friesland. Ze heeft sinds haar geboorte in Koudum gewoond en is op haar achttiende verhuisd naar Zwolle om daar basgitaar te gaan studeren aan het ArtEZ-conservatorium. Ze speelt in diverse bands en geeft basgitaarles. Voordat Ilse naar de basisschool ging, had ze eigenlijk nog nooit ‘echt’ Nederlands gesproken. Ze is volledig Fries opgevoed en moest echt wennen aan het gebruik van het Nederlands toen ze naar school ging en er van haar werd verwacht dat ze Nederlands tegen de juffen en meesters sprak. Dat ging niet altijd even makkelijk, maar na een jaar was ze er wel aan gewend en werd het steeds gewoner. Zeker nu ze in Zwolle woont is het niet meer mogelijk om Fries te spreken met medestudenten en docenten. Hierdoor staat het Nederlands inmiddels op nummer één. Ze denkt nu ook in het Nederlands, terwijl ze dat als kind nog in het Fries deed. Ilse beschouwt zowel het Nederlands als het Fries als haar moedertalen, ondanks het feit dat ze het Nederlands pas later heeft geleerd.
“Ik durfde tot mijn vijfde geen Nederlands te spreken tegen vreemden.”
Met wie en wanneer gebruik je het Fries?
“Ik spreek Fries met mijn ouders, de rest van mijn familie en mijn Friese vrienden. Verder spreek ik eigenlijk alleen Fries en als ik in Friesland ben. Of ik moet iemand tegenkomen waarvan ik weet dat hij of zij Fries spreekt en dat dan ook gewend zijn. Als ik eenmaal gewend ben om Nederlands of Fries tegen een bepaald persoon te spreken is het héél moeilijk om dat ineens te veranderen.”
Wat betekent het Fries voor je en waarom?
“Omdat het Fries mijn eerste taal was, bepaalt het wel een groot deel van mijn identiteit. Zo vind ik het heel fijn om Fries te spreken met mijn familie, dat geeft mij toch altijd het gevoel van thuiskomen. Ook heb ik het gevoel dat we elkaar altijd echt begrijpen, omdat we met die taal zijn opgegroeid en het heel vertrouwd voelt.”
Wat is je favoriete uitdrukking?
“Haha, wat een leuke vraag! Mijn favoriete Friese uitdrukking is tóch wel: ‘De tiid hald gjin skoft.’ Het betekent iets als: ‘de tiid houdt geen pauze’. Dit zeiden mijn ouders altijd tegen mij als ik op moest schieten of weer aan het treuzelen was.”
Ben je van plan om je kinderen later ook tweetalig op te voeden? En hoe belangrijk vind je het dat ze het Fries leren?
“Ik weet niet of ik ze Fries ga opvoeden. Als ik een Nederlandse man krijg waarschijnlijk niet, maar als ik een Friese man krijg zou ik het wel aan ze willen meegeven. Ze moeten er wel iets aan hebben.”
Geschreven door: Cor Boersma, Astrid Zijlstra en Iris Drissen, studenten Rijksuniversiteit Groningen
Gepubliceerd: November 2014