Mijn moedertaal is Macedonisch. Ik woon in Nederland sinds 23 jaar. Mijn man Kalle komt uit Finland en zij moedertaal is Fins. We spreken ieder onze eigen moedertaal tegen de kinderen, hoewel…. maar daar kom ik later op terug. Met elkaar spreken we Engels. 

Onze kinderen zijn 6½ en 2½. Die van 6½ is een meisje en die van 2½ is een jongen. 

Mijn dochter sprak totdat ze 3 werd alleen Macedonisch, daarna liet ze zien dat ze ook Fins, maar ook Nederlands kon. Nederlands had ze van de televisie en de omgeving geleerd. Maar toen ze 4 werd ging ze naar de Britse school en langzamerhand werd Engels haar voorkeurstaal. Dat is nog steeds zo. Dus zij spreekt tegen mijn man en mij alleen Engels en tegen haar broer voornamelijk Macedonisch (op mijn aandringen), maar ook een beetje Fins en Engels tussendoor. Ik vind dat ze ook heel goed Nederlands kan.

Doordat in mijn sociale omgeving (rond school en zo) voornamelijk in het Engels gesproken wordt spreek ik heel vaak Engels tegen mijn dochter. Ook omdat ze altijd heel veel vragen heeft over schoolonderwerpen en wetenschap in het algemeen en ik vind dat ik me in dat opzicht veel beter in het Engels kan uitdrukken – grotere woordenschat. 

Nou, onze zoon hoort dat allemaal en ik kan alleen maar raden wat hij denkt, want van een succesvolle communicatie zoals ik dat met onze dochter had is er geen sprake. Hij hoort me iedere dag in drie talen spreken en ik vraag me af hoe verwarrend dat voor hem is. Qua spreken is Fins zijn beste taal. 

Bovendien weet ik bijna zeker (ze zijn nog niet getest) dat mijn kinderen zeer intelligent, eigenlijk hoogbegaafd zijn. Voor mijn gevoel maakt dit deze meertaligheidstoestand nog meer ingewikkeld omdat een zeer slim kind  zo veel te zeggen heeft, maar in het geval van mijn zoon kan dat niet eens. Ik zie dat hij vaak zeer gefrustreerd reageert, heel erg boos kan worden en soms heel snel in brabbeltaal gaat spreken. 

Wel, wat denk u hiervan? Kunt u me geruststellen? 

Katerina

—————————————————————————————————————————————–

Beste Katerina,

Wat een ingewikkelde taalsituatie! Zoals u intussen weet, is het grootbrengen van kinderen met veel talen niet altijd makkelijk of ongecompliceerd. Als ik werk met gezinnen in uw situatie, met meer dan twee talen die belangrijk zijn, dan moedig ik hen aan om over de volgende zaken na te denken.

Wat zijn uw taaldoelen voor ieder van de talen? Als u elk van uw vier talen in ogenschouw neemt – Macedonisch, Fins, Engels en Nederlands – wat wilt u dan dat uw kinderen kunnen doen met deze talen? Voor iedere taal kunt u bekijken of u wilt dat ze alleen in staat zijn om sociaal te communiceren (communicatief doel) of dat u wilt dat ze in staat zijn de taal te gebruiken voor scholing, en uiteindelijk voor universiteit of werk (geletterdheidsdoel). Dit wil nog niet zeggen dat uw kinderen niet op een dag in staat zouden kunnen zijn om te lezen en schrijven in de andere talen. Maar wel dat je je moet focussen wanneer ze jong zijn op die talen waarvan je denkt dat ze ze op de lange termijn nodig hebben.

Als u eenmaal uw doelen bepaald heeft, dan kunt u een plan bedenken om ze te bereiken. Belangrijk om te overwegen in uw situatie is: hoe goed wilt u dat uw kinderen de twee thuistalen – Macedonisch en Fins – spreken? Alhoewel het gemakkelijk is om met je kinderen op het Engels over te gaan, in het bijzonder met uw dochter omdat ze in het Engels onderwijs krijgt, moet u – indien u wilt dat ze Macedonisch kan gebruiken als ze opgroeit – focussen op manieren om haar en ook uw zoon “genoeg” Macedonisch te geven om dat doel te bereiken. Er zijn geen vaste percentages die succes garanderen, maar de meeste wetenschappers zijn geneigd om een percentage van 20 á 35% van het totale taalaanbod te adviseren. (Streef naar het laagste getal als u een communicatief doel heeft, en in de richting van het hoogste getal als uw doel geletterdheid is.) Dus het is niet “slecht” dat u Engels met uw kinderen gebruikt, behalve dan dat het ten koste gaat van de hoeveelheid Macedonisch die ze horen. Hetzelfde geldt natuurlijk voor uw man en het Fins.

Op dit moment lijkt het erop dat uw kinderen alleen van u Macedonisch ontvangen, en dat ze alleen van uw man Fins ontvangen. Als dat inderdaad het geval is, en zij wellicht de talen alleen horen tussen de drukke schema’s die werkende ouders nou eenmaal hebben en de tijd die u samen al Engels sprekend doorbrengt door, dan is het waarschijnlijk dat ze niet “genoeg” van iedere taal krijgen om deze te behouden en erin te groeien zoveel als u wel zou willen. Er zijn een paar dingen die u kunt doen om de situatie meer in balans te brengen: 

1. “Eentalige situaties” creëren. Dit betekent eigenlijk: manieren vinden om momenten te creëren waarin maar één taal werkt. Dit kan door via Skype contact te leggen met familie en vrienden “thuis”, door in huis materialen te gebruiken die in de doeltaal zijn, of door een groep te vinden om mee te oefenen: met families die ook Macedonisch of Fins spreken (niet gemakkelijk, ik weet het!). Om deze minderheidstalen daadwerkelijk te gebruiken, moeten uw kinderen eerst ervaren dat ze noodzakelijk en zinvol zijn. Iets dat u al merkt met uw dochter is dat ze ernaar neigt om Engels met u te spreken, omdat ze niet ervaart dat Macedonisch “noodzakelijk” is.
2. Uitbesteden. Het is niet altijd mogelijk of zelfs wenselijk, om één ouder alleen verantwoordelijk te stellen voor het overdragen van een taal (en cultuur). Als we onze behoefte aan kinderopvang slim inzetten, kunnen we meer taalaanbod invoeren: door een oppas die de taal spreekt tijd met onze kinderen door te laten brengen.
   Een geweldige voorziening beschikbaar voor Finse kinderen die elders wonen zijn de door de overheid gesubisidieerde “Finse kampen” waar uw kinderen naar toe kunnen gaan en een paar weken een beetje Fins kunnen zijn!

Dus hoewel het niet makkelijk is om kinderen op te voeden met vier talen, kunt u een aantal plannen maken die u in de richting van succes kunnen stuwen. Ik zou aanmoedigen dat u bespreekt welke taaldoelen u voor uw kinderen heeft, en zorgvuldig bekijkt wat voor aanbod u hen geeft – consequentheid kan hen helpen om de talen te “ordenen”, vooral wanneer ze jong zijn. Uw zoon zou er van profiteren als u alleen Macedonisch tegen hem spreekt de komende jaren, want dit zou hem helpen om sneller een goede woordenschat en zelfvertrouwen in het gebruik van de taal op te bouwen. Zonder solide basis, wordt hij misschien geen vloeiende spreker van het Macedonisch en zoals u opmerkte, kan het frustrerend voor hem zijn om niet te kunnen overbrengen wat hij wil zeggen.
En onthoud altijd dat het een klus is voor kinderen om zoveel talen te leren, dus ouders moeten realistisch zijn over hoe goed hun kinderen de taal zullen kunnen begrijpen en gebruiken als ze jong zijn.

Eowyn Crisfield woonde en werkte de afgelopen 20 jaar in Canada, Frankrijk, de Verenigde Staten en Nederland. Sinds 2003 heeft ze zich gespecialiseerd in educatie op het gebied van tweetaligheid voor ouders en docenten. Zie voor meer informatie de website van Crisfield Educational Consulting. Neem ook eens een kijkje op Eowyns blog On raising bilingual children.

Reageer ook!

You can read Eowyn’s original answer in English by clicking the slider below.

{slider Lees verder|closed}

 What a complicated language situation! As you know by now, raising children with many languages is not always easy or straightforward. When I work with families in your situation, with more than two languages that are important, I encourage them to consider the following issues.

What are your language goals for each language? When you consider each of your four languages – Macedonian, Finnish, English and Dutch – what do you want your children to be able to do with these languages? For each language, you can consider whether you want them to be able to communicate with others socially  (communicative goal) or whether you want them to be able to use the language for schooling, and eventually university or work (literacy goal). This is not to say that your children will not someday be able to read and write in all/other languages, but that you need to focus when they are younger on the ones you think they will need long-term.

Once you have determined your goals, you can consider a plan to achieve them. An important thing to consider in your situation is how well you want your children to speak the two home languages – Macedonian and Finnish. Although it is easy to move into English with your children, especially your daughter, as she goes to school in English, if you want her to grow up and be able to use Macedonian, you need to focus on ways to give her, and your son “enough” Macedonian to achieve that goal, and of course the same is true for Finnish. There are no fixed percentages that will guarantee success, but most researchers tend to suggest 20-35% input in each language (aim for the lower number if you have a communicative goal, and towards the higher number if  you have a literacy goal). So, it’s not “bad” that you use English with your children, except that it takes away from how much Macedonian they hear. The same is of course true for your husband and Finnish.

Right now it seems that your children are only getting Macedonian from you, and only getting Finnish from your husband. If that is the case, and between busy working parent schedules and time together speaking English, they are likely not getting “enough” of either language to maintain and grow as much as you would want. There are some things that you can do to help balance the situation: 

1. Creating “monolingual situations”: This basically means finding ways to create moments in your life when only one language will work. This can be by using Skype to connect with family and friends “back home”, by using resources in your own home that are in the target language, by finding a community of practice of families with children who also speak Macedonian or Finnish (not easy, I know!). For your children to actually use these minority languages they need to feel that they are necessary and useful. Something you are already noticing with your daughter is that she is moving towards using English with you, because she does not feel Macedonian is “necessary”.
2. Outsourcing : It is not always possible, or even desirable, to have one parent solely responsible for passing on a language (and a culture). By using our time resources and child care needs, we can incorporate more language input by having a babysitter or nanny who speaks the language spend time with our children. Other family members such as grandparents can also be a part of a family language plan either by having them come to you, or having your children spend time in your “home country”.

A fantastic resource available for Finnish children living abroad is government sponsored summer “Finnish camps” where your children can go and be a little bit Finnish for a few weeks!

So although it isn’t easy raising children with four languages, you can make some plans that will help you towards success. I would encourage you to discuss your language goals for your children, and consider carefully what input you give them – consistency can help them “sort out” the languages more easily, especially when they are young – your son would benefit from hearing you speak only Macedonian to him for the next years, as it would help him build  more quickly a good vocabulary bank and confidence in using the language. Without this solid base, he may not become a fluent Macedonian speaker, and as you mentioned, it may be frustrating for him to not be able to communicate what he wants to say.

And always remember that it is work for children to learn so many languages, so parents need to be realistic about how well their children will be able to understand and use each language when they are young.

{/sliders}