“Uit ervaring weet ik dat het goed zal gaan”

Anthony werd geboren in een Antilliaans gezin. Zijn beide ouders zijn afkomstig van Curaçao en spreken Papiaments en Nederlands. Anthony verhuisde op 4-jarige leeftijd naar Nederland en groeide tweetalig op. Hij is inmiddels 28 jaar oud, getrouwd met een Nederlandse vrouw en trotse vader van een zoontje van bijna 2 jaar. We spreken met Anthony over tweetalig opgroeien en tweetalig opvoeden en over het Papiaments.
Het Papiaments is een creooltaal. Dat wil zeggen: een mengtaal die is ontstaan als een manier van communiceren tussen mensen met verschillende talen, maar die later ook als moedertaal aan kinderen is meegegeven en zich zo verder heeft ontwikkeld. Papiaments wordt voornamelijk gesproken op de Antillen, en dan met name op Aruba, Bonaire en Curaçao.

Met wie en wanneer spreek je Papiaments?
“Ik spreek het alleen met familieleden en met andere Antilliaanse mensen die het ook spreken. Ik wil met iedereen rekening houden, daarom probeer ik te voorkomen dat mensen die een taal niet spreken zich buitengesloten voelen. In het begin van mijn huwelijk sprak ik ook Papiaments met mijn vrouw, die het zich heeft aangeleerd. Maar door gewenning praten we nu vooral Nederlands met elkaar. Mijn broer en zus hebben soms ook de neiging om over te schakelen op Nederlands in gesprekken met mij, terwijl dat helemaal niet nodig is. Dat vind ik erg jammer.” 

Wat betekent Papiaments voor je?
“Mijn gevoel ligt meer in het in Papiaments. Het is een deel van mij, van wie ik ben. Ik heb me moeten aanleren om mezelf goed uit te drukken in het Nederlands en dat heeft even geduurd. Ik vind Papiaments duidelijk een mooiere taal dan het Nederlands. Het Papiaments is een soort dans. En zoals de manier van dansen van Nederlanders en Antillianen verschilt, zo zijn de talen ook verschillend.”

Wat is je favoriete woord of uitdrukking in het Papiaments en waarom?
“‘Bruwa terar,’ dat betekent letterlijk ‘grond door de war halen.’ Het is een gezegde. Het komt uit de landbouw en slaat op de tijd wanneer boeren hun graan hebben geoogst en de loslopende kippen  alle zaadjes uit de grond pikken. Het is een gezegde dat gebruikt wordt bij mensen die bij een gesprek dingen uit het verband trekken. Ik vind het zo’n leuke uitdrukking, omdat die vroeger vooral door mijn ouders tegen mij gebruikt werd.”
 

Welke voor- en/of nadelen heb je ervaren door je tweetaligheid?
“Alleen maar voordelen. Ik kan geen enkel nadeel verzinnen. Ik kan doordat ik twee talen ken makkelijker andere talen snappen en moeilijke en lange woorden sneller begrijpen. Ik communiceer ook makkelijker met anderen, ik leg snel connecties. Verder kon ik de kloof tussen mij en andere mensen van mijn afkomst makkelijk overbruggen doordat ik de taal ken. Ik ben opgegroeid op het Hollandse platteland tussen echte Nederlanders waar ik me zeker anders voelde. Daar tegenover sloot ik dan soms weer minder goed aan bij de Antilliaanse mensen, omdat ik veel van de Nederlandse cultuur heb overgenomen.”

Voed je je kind tweetalig op en waarom heb je daarvoor gekozen?
“Ja, ik wil de link met zijn afkomst in stand houden. Ik wil dat hij dat meekrijgt. Maar ik voed hem ook tweetalig op omdat ik er zelf zoveel voordelen van heb ervaren.” 

Hoe doe je dit en hoe pakt het tot nu toe uit?
“Ik praat altijd Papiaments tegen hem, alleen maar. Ook mijn vrouw praat – voor zover zij dat kan -Papiaments tegen hem. Het uiteindelijke doel is om thuis Papiaments te praten, en buitenshuis of bij visite Nederlands. Zo ben ik zelf ook opgevoed. Uit ervaring weet ik dat het goed zal gaan. Wat grappig is, is dat de familie die geen Papiaments kan hem soms niet begrijpt. Dat levert af en toe verwarring op, maar het is verder geen probleem.”

Heb je tips voor ouders die hun kinderen ook tweetalig willen opvoeden?
“Wees consequent en spreek allebei, voor zover dat kan, zoveel mogelijk beide talen.”

Uit privacy-overwegingen zijn de namen in dit taalportret vervangen door pseudoniemen.

Geschreven door:  Erik Brandenburg  en Jelle van Riezen, studenten Rijksuniversiteit Groningen

Gepubliceerd: Juli 2015