Altijd op zoek naar de allerleukste IJslandse voorleesboeken

Gudrun (34) woont nu 9 jaar in Nederland. Ze kwam uit IJsland om hier te studeren en ontmoette een Nederlandse man.  Inmiddels zijn ze de trotse ouders van twee jonge kinderen. Ze voeden hun kinderen op met de OPOL-methode (One Parent One Language), dat wil zeggen dat Gudrun met de kinderen IJslands spreekt en haar man Nederlands. Met elkaar spreken ze Engels, een drietalig gezin dus.

Meertaligheid is heel natuurlijk
Voor Gudrun  is het nooit een vraag geweest in welke taal ze haar kinderen op zou voeden. “Het IJslands is een deel van mezelf, van wie ik ben. Hoe zou ik een andere taal met mijn eigen kinderen kunnen spreken? En natuurlijk vind ik het ook belangrijk voor het contact tussen mijn kinderen en familie en vrienden op IJsland.”

Gudrun vindt het heel gewoon om meertalig te zijn. Ze werkt op het hoofdkantoor van Tommy Hilfiger, een internationale omgeving waar altijd Engels wordt gesproken. Daarbuiten is Nederlands de belangrijkste taal. “Ik merk wel dat mijn woordenschat in het IJslands daardoor wat minder wordt. Daarom probeer ik zoveel mogelijk boeken te lezen en contact te houden met vrienden en familie op IJsland. Dan hoor ik ook weer nieuwe hippe woorden en blijft mijn taal levend.”

Kleine taalgemeenschap met oeroude taal
Met zijn 320.000 moedertaalsprekers is het IJslands een kleine taal. Misschien zijn de IJslanders daarom ook wel heel erg bezig met het bewaren van hun taal. In de tijd dat het Nederlands en andere Europese talen veel leenwoorden overnamen uit het Latijn, het Frans en het Duits, probeerde men op IJsland steeds te zoeken naar oude woorden om nieuwe begrippen mee aan te duiden. En dat doen ze nog steeds. Gudrun vertelt: “Er zijn er veel commissies die zich bezighouden met Engelse leenwoorden. Die proberen altijd een IJslands alternatief te vinden voor Engelse begrippen die in de hele wereld gebruikt worden. Soms lukt dat goed. Een smartphone heet op IJsland bijvoorbeeld een snjallsimi. Snjall is slim en simi is het woord voor telefoon. Dat komt zelfs van het oude IJslandse woord voor draad. Maar soms lukt het ook helemaal niet. Er is wel een IJslands woord voor pizza, maar niemand gebruikt het.“ 

Het IJslands is ook een oude taal. “Men zegt dat de Vikingen vroeger allemaal dezelfde taal spraken, maar dat in andere Scandinavische landen de taal later veel veranderd is. Voor het IJslands geldt dat niet. Het lijkt nog steeds veel op het Oud-Noors. Dus daar zijn we ook wel een beetje trots op.”

Nederlanders en het IJslands
Als ik Gudrun vraag of ze Nederlanders aan zou raden om IJslands te leren, moet ze lachen. “Waarom zou je dat doen? Je kunt het bijna nergens gebruiken! Nee, dan kun je beter voor een grotere taal kiezen. Bovendien is het IJslands ook wel een moeilijke taal. Er zijn nogal wat klanken die voor Nederlanders moeilijk uit te spreken zijn. Bijvoorbeeld de rollende r en de klanken die lijken op de Engelse th-klank.

“We hebben in het IJslands ook veel lange woorden. Een tijdje geleden was er een IJslandse vulkaan steeds in het nieuws, de Eyjafjallajökull. Veel Nederlanders struikelden daar over. Ik vond dat wel heel grappig om te horen. Maar mijn favoriete IJslandse woord is denk ik ljosmodir, dat betekent letterlijk lichtmoeder. Het is het woord voor vroedvrouw, degene die het kind uit het donker van de buik naar het licht begeleidt. Dat is toch prachtig!

Op zoek naar leuke kinderboeken
Het gaat goed met de taalontwikkeling van Gudruns kinderen . “Mijn zoon spreekt niet altijd IJslands terug, maar hij begrijpt me goed, dus ik maak me geen zorgen. Ik kan me ook goed voorstellen dat hij na een hele dag Nederlands op school niet altijd op het IJslands kan overschakelen. Dat heb ik zelf ook.  Ik vind het vaak lastig om over mijn werk te praten in een andere taal dan het Engels. Zelfs in het IJslands kom ik dan niet altijd op de juiste woorden.”

Probeert ze het IJslands bij haar kinderen extra te stimuleren? “Ja, ik merk dat het contact met IJslandse familie en vrienden helpt. Van een vakantie op IJsland groeit hun woordenschat enorm. En ik ben altijd op zoek naar leuke IJslandse kinderboeken om uit voor te lezen. Dat is wel lastig. In Nederland zijn ze natuurlijk niet te krijgen en eerlijk gezegd zijn er meer leuke Nederlandse kinderboeken dan IJslandse. De kinderen mogen het boek kiezen waaruit ze ’s avonds voorgelezen worden. Is het een Nederlands boek dan leest papa voor, een IJslands boek dan lees ik. Maar als ik niet uitkijk, leest papa altijd voor. Dus schakel ik iedereen in op zoek naar de allerleukste IJslandse voorleesboeken!”

Geschreven door:  Saskia Visser, Wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie, Rijksuniversiteit Groningen

Gepubliceerd: Augustus 2015