Geschikt voor kinderen op de basisschool

Veel scholen doen aan projectweken, waarin de leerlingen veel te weten komen over een bepaald onderwerp. Of het nou gaat om kunst, natuur of de toekomst, elke projectweek kan een intercultureel tintje krijgen. Het maakt daarbij niet uit welke achtergrond een kind heeft, iets leren over (kinderen in) andere landen en culturen is voor iedereen interessant!

Tip voor leerkrachten

Om kinderen van verschillende afkomst elkaar beter te laten begrijpen, is het een idee om een projectweek te koppelen aan een intercultureel thema. Iedereen weet dat Nederland een multiculturele samenleving is. Door meer begrip voor elkaar te creëren, kan geprobeerd worden vooroordelen en misvattingen over elkaar tegen te gaan. Dit is ook één van de stappen naar acceptatie van meertalige opvoeding. Er zijn verschillende thema’s voor projectweken te bedenken, die allemaal wederzijdse acceptatie tot doel hebben.

Om de projectweek nog iets persoonlijker te maken, is het leuk om leerlingen in de klas die van huis uit de betreffende taal en cultuur mee hebben gekregen, een actieve rol te laten spelen. Geef ze hier in echter wel de vrije keuze! Niet elk kind vindt het even leuk om steeds op zijn achtergrond te worden aangesproken en een voorbeeld te zijn voor een bepaalde taal en/of cultuur.

Het kan interessant zijn om de leerlingen vóór de projectweek begint een stukje te laten schrijven over het beeld dat ze van het gekozen onderwerp hebben. Laat ze dit papiertje na het project teruglezen om te kijken of dit beeld veranderd is. Hierdoor zien de leerlingen concreet wat ze geleerd hebben en merken ze hoe het beeld dat ze van een onderwerp hebben erg beïnvloed kan worden door stereotypering.

Voorbeeldthema: meertaligheid – alle talen tellen!

Meertaligheid is een actueel en interessant onderwerp. Veel kinderen kunnen hier al op jonge leeftijd over meepraten. Veel mensen denken negatief over meertaligheid in combinatie met angst voor achterstand, terwijl het juist een verrijking kan zijn. Een projectweek zal helpen om kinderen op de basisschool op speelse wijze bekend te maken met verschillende talen.

Tijdens het project kan in de klas besproken worden welke kinderen er meerdere talen spreken. Spreken meertalige kinderen het liefst Nederlands of hebben ze een voorkeur voor een andere taal? Kunnen deze kinderen ook lezen in die vreemde taal?

Zorg dat er simpele boeken in verschillende talen beschikbaar zijn. Wat weten eentalige Nederlandse kinderen van andere talen? Horen ze wel eens mensen een andere taal spreken? Vinden alle kinderen Nederlands een mooie taal of kennen ze andere talen die ze mooier vinden en waarom? Deze vragen zijn geschikt voor een kringgesprek.

Naast kringgesprekken zijn er opdrachten te bedenken aan de hand van meertaligheid. Je kan kinderen rollenspellen later opvoeren met personages die verschillende talen spreken. De moeilijkheidsgraad verschilt uiteraard per groep. In groep 1 kun je beginnen met groeten in verschillende talen zoals het Engels en Frans. In hogere klassen zullen al kleine gesprekjes kunnen plaatsvinden over hoe het met ze gaat en hun hobby’s.

Als kinderen kunnen lezen en schrijven zijn schriftelijke opdrachten natuurlijk ook erg leuk en nuttig. Maak een lijstje talen (Nederlands, Frans, Engels, Turks, enzovoorts) en maak een lijstje met woorden in die verschillende talen (bijvoorbeeld hallo, bonjour, hello, merhaba enzovoorts). Laat leerlingen de woorden koppelen aan de correcte taal. Ook kan je puzzeltjes maken met Nederlandse woorden die zijn omgezet in letter van andere alfabetten. Geef de kinderen dan ook de sleutel voor het oplossen van de puzzel (zie afbeelding). Zo zijn er natuurlijk nog veel meer opdrachten te bedenken. Kijk voor andere ideeën ook eens in ons archief.

Meer informatie:

B.S. De Watertoren in Sint-Niklaas (België) heeft al eens een projectweek over meertaligheid georganiseerd. Zij zullen ongetwijfeld nog meer tips hebben voor activiteiten.

Voorbeeldthema: internationale feesten

Laat kinderen kennismaken met feestdagen uit verschillende culturen, zodat ze een beter beeld krijgen van wat mensen uit verschillende landen belangrijk vinden. Wanneer de interesse gewekt is, zou het voor tweetalige leerlingen zelfs een extra stimulans kunnen zijn om zijn/haar thuistaal meer te oefenen, omdat hij/zij de cultuur zo interessant vindt. Je hoeft de data van de feesten die je wilt behandelen niet perse in de projectweek te laten vallen, maar je kan wel met elkaar afspreken om aan de feestdagen die zijn besproken later in het schooljaar nog wat extra aandacht te schenken. Leuke dingen om te doen tijdens deze projectweek zijn:

– Iemand uit de betreffende cultuur uitnodigen om iets te vertellen over het feest;

– Een typisch gerecht uit het land maken/meenemen;

– Creatieve opdrachten (bijvoorbeeld een dansje, collage, gedicht of tekening).

Twee voorbeelden van internationale feestdagen:

Op 1 juli vieren Surinamers ‘Keti-Koti’, ofwel de ‘Dag van de Vrijheden’. Ze vieren dan de afschaffing van de slavernij in Suriname. Deze feestdag wordt ook in Nederland door de Surinaamse gemeenschap gevierd. Er worden dan parades gehouden in traditionele kledij en er spelen meerdere Surinaamse bands. Ook kinderen doen aan deze dag mee.

Een ander voorbeeld is ‘Fête de grandmère’, ofwel grootmoederdag. In Frankrijk wordt dit gevierd op de eerste zondag van maart. Deze dag is te vergelijken met vaderdag en moederdag in Nederland (overigens heeft Frankrijk deze dagen ook als feestdag). Een paar dagen van tevoren wordt op school een cadeau gemaakt voor oma. Je kan er voor kiezen om de leerlingen tijdens de projectweek ook iets te laten knutselen voor hun oma.

Tip gebaseerd op de ideeën van Josine Uljee, Martine de Jong en Dafne Piersma

Deze leuke & praktische tips zijn gemaakt door studenten bij de Wetenschapswinkel Taal, cultuur en communicatie

van de Rijksuniversiteit Groningen.  .

De 5 Wetenschapswinkels van de Rijksuniversiteit Groningen proberen een brug te slaan tussen maatschappij en wetenschap. Iedereen kan er terecht met zijn/haar maatschappelijke vragen. De wetenschapswinkel geeft advies of probeert gezamenlijk een student-onderzoek te starten. De wetenschapswinkel Taal, Cultuur en Communicatie heeft o.a. een aantal onderzoeksprojecten uitgevoerd op het gebied van meertaligheid. In het kennisdossier meertaligheid vindt u meer informatie en gratis te downloaden rapporten en artikelen.

Reageer ook!